پاپیه ماشه اساسا واژه ای فرانسوی است در فرهنگ های لغات به معنی کاغذ فشرده شده آمده و معمولا به اشیایی مقوایی که سطح آنها به وسیله مینیاتور تزئین و با لاک مخصوص پوشش یافته است اطلاق میشود . نقاشی لاکی روغنی ، نوعی از نقاشی است که معمولا بر روی آثار چوبی و مقوایی انجام می شکود ایاوا ا. کلمه لاک که در فرهنگ اروپایی به زبان فرانسه Laque و در محاوره انگلیسی Lac گفته می شود ، ریشه در اکلان ف .کد رد در ماده اصلی لاک از صمغ درخت سرو کوهی به نام سندروس گرفته شده و با حشره قرمز تیره رنگی به نام لاک که عوام آن را قرمزی می نامیدند , ممزوج نموده و جهت رنگ آمیزی و دوام چوب به مصرف می رساندند .در این مطلب می خوانید :
اشیا به دست آمده از جنس پاپیه ماشه که باقی مانده از دوران سلسله هان در چین است ؛ نشان از قدمت این هنر دارد که در واقع به قدمت اختراع خود کاغذ است.اشیا و ابزاری از قبیل کیفا ؛یات تشر نظامی و همچنین در پوش ظرف های کشف شده متعلق به سلسله هان از ماده ای به عنوان پاپیه ماشه ساخته شده است.یکی از قدیمی ترین اشیایی که از این ماده سبک ولی محکم ساخته شده نوعی تابوت متعلق به ایران است و جالب توجه این کهحتی امروزه هم در برخی از ایالات امریکا استفاده از پاپیه ماشه برای ساختن تابوت مرسوم است. هنر لاک سازی نیز در کشور ما گذشته ای دیرینه دارد. ایرانیان پیش از اسلام با این هنر آشنایی داشتند و آن را در معماری, جهت حفاظت از چوب در مقابل آسیب حشرات و حفاظت از اشیا چوبین در مقابل حرارت و رطوبت به کار می بردند. تا پیش از اواخر قرن دوم هجری جلد کتاب ها, به ویژه کتابهای مقدس که بر پوست خشک شده گوسفند, بز و آهو نوشته می شد از چرم ساده بوده و یا دو قطعه چوب, ساختار داخلی جلد چرمی را تشکیل می داد.از قرن سوم تا هشتم هجری ساخت مقوای کاغذ چسبانده به عنوان ساختار داخلی و استحکامی جلد و محفظه کتاب, رایج شد و با این ابداع تحولی شگرف در هنر کتاب سازی و هنرهای دیگر پدید آمد و از آنجا که دارای خصوصیاتی چون سبکی, مقاومت در مقابل فشار, قابلیت استحکام و سختی, صافی و یکدستی سطح, پذیرش و سنخیت با مواد گوناگون مثل چرم, پارچه, کاغذ و یا چسب های سلولزی و پروتئینی, امکان قالب گیری و براقی می باشد ف مورد استقبال فراوان هنرمندان واقع گردید. این نوع مقوا از به هم چسباندن ضایعاتکاغذ, دست نوشته های دورریختنی, کهنه ها و بریده های پارچه و به کمک چسب های گیاهی یا پروتئینی به ضخامت های متفاوت 2 تا 4 میلیمتر ساخته می شده است. از قرن سوم تا هشتم هجری ساخت مقوای کاغذ چسبانده به عنوان ساختار داخلی و استحکامی جلد و محفظه کتاب, رایج شد و با این ابداع تحولی شگرف در هنر کتاب سازی و هنرهای دیگر پدید آمد و از آنجا که دارای خصوصیاتی چون سبکی, مقاومت در مقابل فشار, قابلیت استحکام و سختی, صافی و یکدستی سطح, پذیرش و سنخیت با مواد گوناگون مثل چرم, پارچه, کاغذ و یا چسب های سلولزی و پروتئینی, امکان قالب گیری و براقی می باشد ف مورد استقبال فراوان هنرمندان واقع گردید. این نوع مقوا از به هم چسباندن ضایعاتکاغذ, دست نوشته های دورریختنی, کهنه ها و بریده های پارچه و به کمک چسب های گیاهی یا پروتئینی به ضخامت های متفاوت 2 تا 4 میلیمتر ساخته می شده است. از قرن سوم تا هشتم هجری ساخت مقوای کاغذ چسبانده به عنوان ساختار داخلی و استحکامی جلد و محفظه کتاب, رایج شد و با این ابداع تحولی شگرف در هنر کتاب سازی و هنرهای دیگر پدید آمد و از آنجا که دارای خصوصیاتی چون سبکی, مقاومت در مقابل فشار, قابلیت استحکام و سختی, صافی و یکدستی سطح, پذیرش و سنخیت با مواد گوناگون مثل چرم, پارچه, کاغذ و یا چسب های سلولزی و پروتئینی, امکان قالب گیری و براقی می باشد ف مورد استقبال فراوان هنرمندان واقع گردید. این نوع مقوا از به هم چسباندن ضایعاتکاغذ, دست نوشته های دورریختنی, کهنه ها و بریده های پارچه و به کمک چسب های گیاهی یا پروتئینی به ضخامت های متفاوت 2 تا 4 میلیمتر ساخته می شده است.
می توان گفت در واقع در دوره سلجوقی, هنر جلد سازی همراه با تذهیب و نقوش عمدتا هندسی و تحریری رونق گرفت و جهت روی کتاب از کاغذ و مقوا به جای چرم استفاده شد. تزیین اشیا با نقاشی لاکی روغنی را متعلق به عهد سلجوقی می دانند .در سال 1978 میلادی, ضمن کاوش های زیرزمینی در حوالی نیشابور - در کاخی که بعدها رباط شرف بر روی آن ساخته شده بود- پایه ها ی جعبه چوبی ای در دو قطعه, که در قرن 6 ه.ق ساخته شده بود, کشف گردید.این شی ء هنری تنها اثر چوبی این دوران است که به این صورت نقاشی و با لاک و روغن صیقی جلا داده شده و به همین علتنیز از پوسیدگی مصون مانده است.
بنابراین ایرانیان با فن لاک کاری که میراثی از گذشتگان است پیش از هجوک مغولان و تیموریان و ارتباط با مردم چین, آشنایی داشتند و آن را در صباغی و رنگرزی به کار می بردند. این عقیده که هنر لاک کاری را در جلد سازی, ایرانیان در عصر تیمور از هنر چینی تقلید کرده اند, سخت بی اساس است .از حدود قرن نهم هجری به سبب رابطه حسنه تیموریان با دولت چین, مقوای جدیدی به بازار آمد که به مقوای خمیری شهرت یافت و مورد استقبال هرنمندان واقع شد. می توان گفت هنر جلد سازی در عهد تیموریان به کمال خود می رسد. در این دوره عناصری طبیعی همچون گل ها و پرندگان جای نقوش هندسی را می گیرد.
در حدود نیمه عصر صفوی, هنرمندان ایرانی برای انبساط خاطر هنر دوستان کوشیدند در تجلید کتاب, که تا آن زمان از مقوا و چرم های مختلف و قلمدان نیز از برنج, فولاد یا چوب ساخته می شد, جنبه شاعرانه ای را ابداع کنند. از این رو مجلدان و قلمدان سازان آن دوره, پس از آشنایی با ساختن مقوا از خمیر کاغذهای باطله و فرسوده به تهیه قلمدان با استفاده از مقوا پرداختند و روی آن را با نقاشی های لاکی روغنی آراستند. اما تزیین قلمدان های مقوایی با استفاده از این نوع نقاشی را در زمان شاه طهماسب صفوی می دانند. در این دوران جلد کتاب و اشیا دیگری که از پاپیه ماشه ساخته می شد به تدریج وارد تبریز شد و با انتقال قدرت و کانون اسلوب های هنری از قزوین به اصفهان رواج همگانی یافت .در این دوره قزوین و اصفهان مرکز عمده تولید محصولات روغنی بوده و نقوش مجالس شکار ، رزم و تذهیب با خطوط اسلیمی و ختایی ، فرآورده های تولیدی را زینت می داده است. در اواخر این دوره نقش گل سرخ و ختایی ، فرآورده های تولیدی را زینت می داده است. در اواخر این دوره نقش گل سرخ و گل برگ های سایه دار طبیعی در پاپیه ماشه اصفهان جایگاه خاصی داشته و در دوره زندیه به اوج کال رسید و در دوره قاجاریه و پس از آن تا عصر حاضر نیز ادامه یافته است .استفاده از پاپیه ماشه, به ویژه در قلمدان سازی ، در دوره زندیه به کار رفت. تا قبل از این دوره قلمدان ها را از چوب یا فلز می ساختند و برای تزیین آن از مفتول های ططا و نقت رد د. در گذشته اکثر افرادی که با نوشتن سرو کار داشتند, می بایست یک قلمدان همراه داشته باشند, چون وزن قلمدان ها سنگین بود هنرمندان دوره زندیه قلمدان هایی سبک با استفاده از روش پاپیه ماشه ساختند, که مورد استقبال فراوان مردم قرار گرفت و به این ترتیب کارگاههای متعدد قلمدان سازی در ایران ، خصوصا در تهران و اصفهان دایر شد و حتی بسیاری از کشاایز از کشاویز مد مد مید مر اب نخع مهول. قیمت یک قلمدان بسته به نقوش روی آن متغیر بود.در دوره قاجار هنر پاپیه ماشه و نقاشی لاکی روغنی ادامه یافت, به ویژه در زمان فتحعلی شاه این نقاشی رونق خاصی داشت و قلمدان سازی همچنان از محصولات رایج بود. در سالهای آخر سلطنت ناصر الدین شاه قاجار نقاشان قلمدان برای تزیین یک قلمدان گاهی پنجاه تومان اجرت می گرفتند و این مبلغ در مقایسه با نان که در آن روزگار هر سه کیلو یک قران قیمت داشته رقم فوق العاده ای بوده است, اما متاسفانه با ورود عکس برگردان وضعیت تغییر کرد وقلمدان سازی رو به افول گذاشت. نقاشان قلمدان به مشاغل دیگر روی آوردند و قلمدان های نقیس از پشت جعبه آیینه مغاازه ها جمهع کزهاو نا جمهع کدواو ن مل کدواو نن تو ب. با این وجود پاپیه ماشه سازان از در دیگری وارد میدان شدند و با تهیه و تولید فرآورده های نفیس و زیبا نظیر رحل قرآن, قاب آیینه, جعبه جواهر و غیره سعی کردند از نابودی این هنر جلوگیری کنند تا چندی پیش علاوه بر اصفهان که یکی از مراکز عمده تولید این گونه محصولات محسوب می شد ، در سایر نقاط کشور نیز گروههایی به طیور پر خاااااا طور پر اااا ور ر اود هموپد م تر د ن ترد اما متاسفانه این صنعت زیبا امروزه مورد غفلت و فراموشی قرار گرفته و رونق گذشته را ندارد .از قلمدان سازان معروف می توان به محمد زمان نگارگر, حسن نگارگر, محمد خداداد, محمد صادق امامی اصفهانی, میرزا ابوالقاسم طباطبایی و کریم مقواساز اشاره کرد. ( منبع بخش تاریخچه کتاب صنایع دستی و گردشگری ، سرکار خانم شادی فروغی می باشد.)
1) کوچک یا نیم بهره با ابعاد 2 * 13 سانتی متر 2) متوسط یا یک بهره با ابعاد 7/3 * 21 سانتی متر 3) قلمدان عادی یا دو بهره با ابعاد 4/4 * 5/23 سانتی متر 4) قلمدان بزرگ یا سه بهره با ابعاد ۵/۵ * ۲۸ هر قلمدان در ساده ترین فرم از یک غلاف و یک زبانه یا کشو تشکیال می‌شی‌شود و بو تشکیال میشود و ب ااا لود ب ااا سلد و برایا سن ست تهتر یکد بد ت برایا سن ست تهتر. قالب ها را معمولاً از چوب های سختی چون چوب گردو می‌سازند.